i dünya savaşı ne demek?

I. Dünya Savaşı

I. Dünya Savaşı, 28 Temmuz 1914'ten 11 Kasım 1918'e kadar süren, Avrupa merkezli küresel bir savaştı. İtilaf Devletleri (başlıca: Birleşik Krallık, Fransa, Rusya, İtalya ve ABD) ile İttifak Devletleri (başlıca: Almanya, Avusturya-Macaristan, Osmanlı İmparatorluğu ve Bulgaristan) arasında gerçekleşti.

Nedenleri:

• Milliyetçilik: Avrupa'da artan milliyetçi akımlar, özellikle Balkanlar'da, gerginliklere yol açtı. https://www.nedemek.page/kavramlar/milliyetçilik
• Emperyalizm: Büyük güçler arasındaki sömürge yarışının yarattığı rekabet. https://www.nedemek.page/kavramlar/emperyalizm
• Silahlanma Yarışı: Avrupa devletleri arasındaki yoğun silahlanma yarışı, karşılıklı güvensizliği artırdı.
• İttifak Sistemi: Karmaşık ittifak sistemleri, küçük bir kıvılcımın büyük bir savaşa dönüşmesine zemin hazırladı.

Savaşın Başlaması:

• Saraybosna Suikastı: 28 Haziran 1914'te Avusturya-Macaristan veliahtı Arşidük Franz Ferdinand'ın Saraybosna'da öldürülmesi, savaşın fitilini ateşledi.
• Avusturya-Macaristan'ın Sırbistan'a savaş ilanı ve ardından ittifak sistemlerinin devreye girmesiyle savaş başladı.

Cepheler:

• Batı Cephesi: Fransa ve Belçika'da, siper savaşlarının yaşandığı cephe.
• Doğu Cephesi: Rusya ve Almanya arasında, daha hareketli bir cephe.
• Balkan Cephesi: Avusturya-Macaristan ve Sırbistan arasında.
• Osmanlı Cepheleri: Çanakkale, Kafkasya, Filistin, Irak, Hicaz ve Yemen'de çeşitli cepheler açıldı. https://www.nedemek.page/kavramlar/çanakkale%20savaşı

Savaşın Sonuçları:

• İmparatorlukların yıkılması (Osmanlı, Avusturya-Macaristan, Rus Çarlığı, Alman İmparatorluğu).
• Yeni devletlerin kurulması.
• Milyonlarca insanın ölümü ve yaralanması.
• Ekonomik yıkım.
• Versay Barış Antlaşması ve diğer antlaşmalarla savaşın resmi olarak sona ermesi. https://www.nedemek.page/kavramlar/versay%20barış%20antlaşması
• Milletler Cemiyeti'nin kurulması: Uluslararası barışı koruma amacı güden bir örgüt kuruldu.

Teknolojik Gelişmeler:

• Tanklar, zehirli gazlar, denizaltılar ve uçaklar gibi yeni silahların kullanımı.

Bu savaş, dünya tarihinde bir dönüm noktası olmuş ve 20. yüzyılın şekillenmesinde önemli bir rol oynamıştır.